ISO 9001:2015 El Kitabı, işletmelerin kalite yönetim sistemlerinin dokümantasyonunda önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, iso 9001:2015 versiyonu ile birlikte Kalite El Kitabı zorunluluğu kaldırılmıştır. Bunun yerine, "Dokümante Edilmiş Bilgi" kavramı getirilmiştir. Dokümante Edilmiş Bilgi, standartların nasıl karşılandığını açıklayan ancak belirli bir format veya isimlendirme zorunluluğu olmayan dokümanları ifade eder. Yani, işletmeler dokümanlarını istedikleri gibi düzenleyebilir ve adlandırabilir.
Her ne kadar iso 9001:2015 El Kitabı zorunlu olmasa da, birçok işletme süreçlerini düzenli ve sistematik bir yapıya kavuşturmak amacıyla hâlâ bu dokümanı kullanmaktadır. Kalite El Kitabı, kalite yönetim sisteminin nasıl işlediğini ve organizasyonun yapısını açıkça gösteren bir rehberdir. Örnek olarak Örnek KEK dokümanı, kalite standartlarını karşılayan temel bilgileri içerir ve sistematik bir yaklaşımla hazırlanır.iso 9001 El Kitabı, her işletme için önemli bir referans dokümanı olarak yer alabilir. Bu doküman, dökümantasyonun nasıl kodlanacağını, kalite yönetim sisteminin standart maddelerini nasıl karşıladığını ve hangi süreçlerin kontrol altında tutulduğunu açıklayan bir yapıya sahiptir. Örneğin, Örnek KEK, işletmenin kalite politikalarının ve süreçlerinin nasıl yürütüleceğini açıkça belirten bir doküman olarak kullanılabilir.
Kalite El Kitabı, kuruluşun organizasyon şemasını, tanımını ve hangi kapsamda çalıştığını gösterir. Ayrıca, iso 9001:2015 El Kitabı içinde, hangi maddelerin hariç tutulduğu gibi önemli bilgiler de yer alır. Örnek olarak Örnek KEK dokümanı, bu kapsamları net bir şekilde tanımlar ve işletme süreçlerinin hangi standartlara uygun olduğunu belirtir.
Sonuç olarak, Kalite El Kitabı zorunlu olmamakla birlikte, işletmeler süreçlerini düzenli bir şekilde yürütmek amacıyla hâlâ bu tür dokümanları tercih eder. iso 9001 El Kitabı ve Örnek KEK, kalite yönetim sisteminin etkinliğini artıran önemli araçlar arasında yer alır.
Örnek ISO 9001:2015 Kalite El Kitabı
1. Kapsam
İnşaatım İnşaat, üst yapı taahhüt işleri alanında faaliyet gösteren bir inşaat firmasıdır. Şirketin kalite yönetim sistemi, iso 9001:2015 standardına uygun olarak, üst yapı projelerinin tasarım, planlama, inşaat ve teslim aşamalarını kapsamaktadır. Projelerin müşteri gereksinimlerine ve yasal düzenlemelere uygun şekilde tamamlanmasını garanti eder.
İlgili dokümanlar:
İşletme Faaliyet Kapsam Belgesi
Proje Planlama ve Yönetim El Kitabı
2. Atıf Yapılan Standartlar
Bu kalite yönetim sistemi, iso 9001:2015 ve iso 9000:2015 standardlarına dayanmaktadır. Ayrıca ilgili Türk Standartları ve yerel düzenlemeler dikkate alınır.
İlgili dokümanlar:
ISO 9000 Tanımlar ve Temel Esaslar Rehberi
3. Terimler ve Tarifler
Bu el kitabında yer alan terimler, iso 9000:2015 standardına dayalı olarak belirlenmiştir. Şirket içi ve proje bazlı süreçlerde kullanılan terimler bu kılavuzla uyumlu hale getirilmiştir.
İlgili dokümanlar:Terimler ve Tarifler Sözlüğü
4.1. Kuruluş ve Bağlamının Anlaşılması
İnşaatım İnşaat, üst yapı taahhüt projelerinde faaliyet gösteren bir firma olarak, müşterilerin ve paydaşların beklentilerine göre iç ve dış bağlamını analiz eder. Yasal gereksinimlere ve sektörün dinamiklerine göre risk ve fırsatları değerlendirir.
İlgili dokümanlar:
Bağlam Analizi Raporu
4.2. İlgili Tarafların İhtiyaç ve Beklentilerinin Anlaşılması
Müşteriler, tedarikçiler, çalışanlar ve devlet kurumları gibi ilgili tarafların beklentileri ve gereklilikleri sürekli olarak gözden geçirilir ve iş süreçlerine entegre edilir.
İlgili dokümanlar:
İlgili Taraflar Beklenti Yönetim Formu
4.3. Kalite Yönetim Sisteminin Kapsamının Belirlenmesi
Kalite yönetim sistemi, İnşaatım İnşaat ın tüm üst yapı projelerini kapsamaktadır. Projelerin müşteri taleplerine, yasal gerekliliklere ve kalite standartlarına uygun şekilde gerçekleştirilmesi esastır.
İlgili dokümanlar:
Kapsam Belgesi
4.4. Kalite Yönetim Sistemi ve Süreçler
Proje yönetiminden malzeme tedarikine, saha denetiminden iş güvenliğine kadar tüm süreçler kalite yönetim sisteminin kapsamındadır. Süreçlerin izlenmesi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi düzenli olarak yapılır.
İlgili dokümanlar:
Proses Tanımlama ve Süreç Dokümanları
5.1. Liderlik ve Taahhüt
Üst yönetim, kalite yönetim sisteminin uygulanmasından sorumludur ve tüm birimlerde kalite bilincinin yerleşmesini sağlar. Müşteri memnuniyeti, süreçlerin sürekli iyileştirilmesi ve kaynakların etkin kullanımı yönetim taahhüdü ile güvence altına alınır.
İlgili dokümanlar:
Yönetim Taahhüt Formu
5.2. Kalite Politikası
Kalite politikası, İnşaatım İnşaat ın müşteri gereksinimlerini karşılama ve sürdürülebilir kalite yönetimi hedeflerini yansıtır. Politika, tüm çalışanlara duyurulmuştur ve periyodik olarak gözden geçirilir.
İlgili dokümanlar:
Kalite Politikası Belgesi
5.3. Görev, Yetki ve Sorumluluklar
Her çalışan ve birim için görevler, yetkiler ve sorumluluklar açıkça tanımlanmıştır. Üst yönetimden saha çalışanlarına kadar herkesin rolü belirlenmiştir.
İlgili dokümanlar:
Görev Tanımları ve Sorumluluklar Formu
6.1. Risk ve Fırsatları Belirleme Faaliyetleri
Risk ve fırsatlar düzenli olarak izlenir ve yönetilir. Projelerde karşılaşılabilecek teknik, mali ve çevresel riskler değerlendirilir ve fırsatlar planlanır.
İlgili dokümanlar:
Risk ve Fırsat Yönetim Planı
6.2. Kalite Amaçları ve Planlama
Her yıl kalite hedefleri belirlenir ve bu hedeflere ulaşmak için gereken süreçler planlanır. Hedefler düzenli olarak gözden geçirilir ve performans raporları ile izlenir.
İlgili dokümanlar:
Kalite Hedefleri Takip Tablosu
6.3. Değişikliklerin Planlanması
Sistem ve proje süreçlerindeki değişiklikler planlanır, izlenir ve ilgili taraflarla paylaşılır.
İlgili dokümanlar:
Değişiklik Yönetim Planı
7.1. Kaynaklar
İnsan kaynakları, altyapı, çevresel koşullar ve finansal kaynaklar, kalite gerekliliklerine uygun şekilde yönetilir.
İlgili dokümanlar:
Kaynak Yönetimi Prosedürü
7.2. Yeterlilik ve Eğitim
Personel eğitim ihtiyaçları belirlenir ve sürekli eğitim sağlanır. Çalışanların yeterlilikleri düzenli olarak gözden geçirilir.
İlgili dokümanlar:
Eğitim ve Yeterlilik Planı
7.3. İletişim
İç ve dış iletişim süreçleri belirlenmiştir. Çalışanlar ve paydaşlar arasındaki iletişim standartlarına uygun şekilde yönetilir.
İlgili dokümanlar:
İletişim Prosedürü
7.4. Dokümante Edilmiş Bilgi
Tüm kalite belgeleri ve dokümantasyonlar düzenli olarak güncellenir ve kontrol edilir.
İlgili dokümanlar:
Doküman Kontrol Prosedürü
8.1. Operasyonel Planlama ve Kontrol
İnşaat projeleri, planlama aşamasından teslim aşamasına kadar kalite standartlarına uygun olarak yönetilir.
İlgili dokümanlar:
Proje Planlama ve Kontrol Prosedürü
8.2. Müşteri İle İletişim
Müşteri gereksinimlerinin belirlenmesi ve projelerin müşteri beklentilerine uygun gerçekleştirilmesi sağlanır.
İlgili dokümanlar:
Müşteri Geri Bildirim ve İletişim Prosedürü
8.3. Ürün ve Hizmetlerin Tasarımı ve Geliştirilmesi
Projelerin tasarım aşamasında kalite standartlarına uygunluk sağlanır.
İlgili dokümanlar:
Tasarım Gözden Geçirme Prosedürü
8.4. Dışarıdan Tedarik Edilen Proses, Ürün ve Hizmetlerin Kontrolü
Tedarikçilerin süreçleri ve ürünleri, kalite yönetim sistemine uygun olarak denetlenir.
İlgili dokümanlar:
Tedarikçi Denetim ve Kontrol Prosedürü
8.5. Üretim ve Hizmet Sunumu
Tüm inşaat faaliyetleri kalite standartlarına uygun olarak gerçekleştirilir. Her aşama izlenir ve kalite kayıtları tutulur.
İlgili dokümanlar:
İnşaat Süreci İzleme ve Denetim Prosedürü
8.6. Ürün ve Hizmet Sunumu
Tamamlanan projeler, müşteri onayı ve kalite denetimlerinden sonra teslim edilir.
İlgili dokümanlar:
Proje Teslim ve Onay Formu
8.7. Uygun Olmayan Ürün ve Hizmetin Kontrolü
Uygun olmayan süreçler, ürünler veya hizmetler tespit edildiğinde gerekli düzeltici faaliyetler başlatılır.
İlgili dokümanlar:
Uygunsuzluk Tespit ve Düzeltici Faaliyet Formu
9.1. İzleme, Ölçme, Analiz ve Değerlendirme
Proje süreçleri ve kalite hedeflerinin gerçekleştirilmesi düzenli olarak izlenir, ölçülür ve raporlanır.
İlgili dokümanlar:
Performans İzleme Raporu
9.2. İç Tetkik
Kalite yönetim sistemi düzenli olarak iç denetime tabi tutulur.
İlgili dokümanlar:
İç Tetkik Prosedürü
9.3. Yönetimin Gözden Geçirmesi
Üst yönetim, kalite yönetim sistemini düzenli olarak gözden geçirir ve gerekli iyileştirmeleri yapar.
İlgili dokümanlar:
Yönetimin Gözden Geçirme Raporu
10.1. Genel
Süreçlerin sürekli iyileştirilmesi için öneriler ve analizler yapılır.
İlgili dokümanlar:
Sürekli İyileştirme Planı
10.2. Uygunsuzluk ve Düzeltici Faaliyet
Tespit edilen uygunsuzluklar üzerine düzeltici ve önleyici faaliyetler başlatılır.
İlgili dokümanlar:
Düzeltici Faaliyet Prosedürü
10.3. Sürekli İyileştirme
İnşaat süreçlerinin ve hizmet kalitesinin sürekli iyileştirilmesi için takip sistemi oluşturulmuştur.
İlgili dokümanlar:
Sürekli İyileştirme Takip Tablosu