İnşaat ve mühendislik sektörleri, artan talep ve beklentilere yanıt verebilmek için daha yüksek kalite standartlarına uyum sağlamak zorunda kalmıştır. Avrupa Birliği ülkelerinde bu gereksinimlerin karşılanmasında EN 1090 Belgesi önemli bir yere sahiptir.
Çelik ve alüminyum yapıların üretimi, montajı ve kalite kontrolü süreçlerinde bir referans niteliği taşıyan bu belge, sektörde kalite ve güvenliğin temel taşıdır.
EN 1090 Belgesi çelik ve alüminyum yapı bileşenlerinin tasarımı, üretimi ve montajı süreçlerinde uyulması gereken kriterleri belirleyen bir dizi kuralı kapsar.
Bu belge, Avrupa Birliği tarafından belirlenen standartlara uygunluk sağladığını gösterir ve bu nedenle kritik bir öneme sahiptir. EN 1090 Belgesi, yapı sektöründe kalite ve güvenliği artırarak olası yapı hasarlarını ve kazalarını önlemeye katkıda bulunur. Bu belge, yapı bileşenlerinin belirlenen standartlara uygun olarak üretilmesini ve montajının gerçekleştirilmesini sağlar, böylece yapıların uzun ömürlü ve dayanıklı olmasına olanak tanır.
Bu standart, üç ana bölümden oluşur:
EN 1090-1: Çelik ve alüminyum yapı bileşenlerinin CE işareti taşıması için gerekli olan şartları kapsar. Bu bölüm, üretici firmaların kalite yönetim sistemleri, ürün performansı ve uygunluk değerlendirmesi gibi alanlarda uyulması gereken kuralları tanımlar. EN 1090-1 Belgesi ile belgelenir.
EN 1090-2: Çelik yapıların teknik gereksinimlerini belirler. Bu bölümde, malzeme seçimi, kaynak işlemleri, montaj süreçleri ve kalite kontrol yöntemleri gibi teknik detaylar yer alır. EN 1090-2 Belgesi ile belgelenir.
EN 1090-3: Alüminyum yapıların teknik gereksinimlerini içerir. Çelik yapılardan farklı olarak, alüminyumun özelliklerine uygun tasarım, üretim ve montaj yöntemleri burada detaylandırılmıştır.
Yapı sektöründe kalite güvencesi ve güvenlik, EN 1090 Belgesi ile sağlanır. Bu belge, üreticilerin kalite yönetim sistemlerine sahip olmasını ve ürünlerin belirli testlerden geçmesini zorunlu kılar. Böylece, yapı sektöründe müşteri memnuniyeti artar ve kalite güvence altına alınır.
Avrupa Ekonomik Alanı’nda çelik ve alüminyum yapı bileşenlerinin CE işareti taşımasını zorunlu kılan EN 1090 Belgesi, bu ürünlerin Avrupa pazarında serbest dolaşımını sağlar. CE işaretine sahip ürünler, pazar erişimini genişleterek üreticilere rekabet avantajı sunar.
EN 1090 Belgesine sahip üreticiler, uluslararası pazarda da önemli bir rekabet avantajı elde ederler. Avrupa standartlarına uygunluk, küresel pazarda tanınır ve kabul görür, bu da ihracat potansiyelini artırır. Avrupa Birliği’nde yasal bir zorunluluk olan bu belge, standartlara uygun olmayan yapı bileşenlerinin yasal yaptırımlara tabi olmasını engeller. Bu nedenle, EN 1090 Belgesine sahip olmak, yasal uyumu sağlar ve olası hukuki sorunları önler.
EN 1090 Belgesi, Avrupa'da yapı sektöründe güvenliği ve kaliteyi artırma ihtiyacından doğmuştur. 1990'larda, Avrupa Birliği ülkelerinde yapı malzemeleri ve imalat süreçleri için standartların harmonize edilmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştı. Bu dönemde farklı ülkelerin kendine özgü standartları, ticaretin önünde engel teşkil ediyordu. Bu sorunu aşmak için Avrupa Komitesi, yapı ürünleri için uyumlu bir standart geliştirilmesine karar verdi.
2000'li yıllarda, EN 1090 standardı, çelik ve alüminyum yapıların imalatı ve montajı için asgari gereksinimleri belirlemek amacıyla geliştirilmeye başlandı. Bu standart, özellikle çelik ve alüminyum yapıların kalite kontrolü, üretim süreçleri ve ürünlerin izlenebilirliği gibi konuları ele aldı. 2008 yılında, EN 1090-1 standardı ilk kez yayınlandı ve çelik ile alüminyum yapı bileşenlerinin CE işareti taşıması için gerekli şartları belirledi.
1 Temmuz 2014 tarihinden itibaren ise Avrupa’da CE işaretlemesi için zorunlu hale geldi. Bu tarihten itibaren Avrupa Ekonomik Alanı'nda satılan çelik ve alüminyum yapı bileşenlerinin EN 1090 Belgesine sahip olması gerekti.
Günümüzde EN 1090 Belgesi, yapı sektöründeki yenilikler ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda sürekli olarak güncellenmektedir. Bu süreçte, belgenin kapsamı genişletilmiş ve yapıların güvenliği ve dayanıklılığı konusunda daha sıkı düzenlemeler getirilmiştir.
EN 1090 Belgesi, Avrupa’da yapı sektöründe kalite güvencesi ve güvenlik açısından kritik bir rol oynamaya devam etmektedir.
EN 1090 standardı kapsamında, özellikle EN 1090-1 belgesiyle ilgili olarak, kullanılan prosedürler, talimatlar ve formlar, yapı bileşenlerinin kalite ve güvenlik standartlarına uygunluğunu sağlamak amacıyla oluşturulmuştur.
Bu dokümanlar, üretim süreçlerinin her aşamasında izlenebilirlik, kalite kontrol ve uyum değerlendirmesi yapılmasını garanti eder. Aşağıda EN 1090 sisteminde yaygın olarak kullanılan bazı temel prosedürler, talimatlar ve formlar hakkında bilgi verilmiştir.
Üretim Prosedürleri: EN 1090 sistemi dahilinde, çelik ve alüminyum yapı bileşenlerinin üretim süreçleri için belirli prosedürler oluşturulur. Bu prosedürler, üretim sürecinin her aşamasında kalite kontrol ve uyum değerlendirmesi yapılmasını sağlar.
Kaynak işlemleri, malzeme seçimi ve montaj gibi kritik süreçler için ayrıntılı üretim prosedürleri geliştirilir. Bu prosedürler, standardın gerektirdiği tüm teknik ve kalite şartlarını karşılamak amacıyla düzenlenir.
Kaynak Talimatları (Welding Procedure Specifications - WPS): EN 1090 kapsamında, kaynak işlemleri büyük bir öneme sahiptir. Kaynak talimatları, belirli bir kaynak işlemi için gerekli olan tüm parametreleri içerir. Bu talimatlar, kullanılan malzemenin türüne, kaynak yöntemine, ısıtma sıcaklıklarına ve kaynak hızlarına dair ayrıntıları kapsar. WPS dokümanları, kaynakçıların bu talimatlara uygun çalışmasını ve kaynak işlemlerinin standarda uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlar.
Kaynakçı Kalifikasyon Formları: Kaynak işlemlerini gerçekleştiren personelin yetkinliğini belgelemek amacıyla kullanılan bu formlar, kaynakçıların belirli kaynak yöntemleri ve malzemeleri üzerinde eğitim aldığını ve bu işlemleri başarıyla gerçekleştirebileceğini doğrular. Bu formlar, kaynakçıların yetkinliğini sürekli olarak güncel tutmak ve denetimlerde sunmak amacıyla düzenlenir.
Malzeme Sertifikaları: EN 1090 standardına uygunluk sağlamak için kullanılan malzemelerin kalite ve uygunluk belgeleri de önemli bir rol oynar. Bu sertifikalar, malzemenin kimyasal bileşimi, mekanik özellikleri ve üretim tarihine dair bilgileri içerir. Bu belgeler, yapı bileşenlerinin üretiminde kullanılan her malzemenin izlenebilirliğini ve uygunluğunu garanti eder.
Kalite Kontrol Formları: Üretim sürecinin her aşamasında kalite kontrolünü sağlamak amacıyla çeşitli kontrol formları kullanılır. Bu formlar, malzeme giriş kontrolü, kaynak sonrası görsel muayene, montaj öncesi ve sonrası kontroller gibi süreçlerde kullanılır. Kalite kontrol formları, üretim sürecinde olası hataların erken tespit edilmesini ve önlenmesini sağlar.
Denetim ve Uygunluk Değerlendirme Formları: EN 1090 belgelendirme sürecinde, iç ve dış denetimlerin gerçekleştirilmesi gerekir. Bu denetimlerde, üretim süreçlerinin standarda uygunluğu değerlendirilir ve bu değerlendirmeler için uygunluk formaları kullanılır. Denetim sonuçları, olası iyileştirme gereksinimlerini belirlemek ve belgelendirme sürecinin sürekliliğini sağlamak amacıyla kayıt altına alınır.
İzlenebilirlik Formları: Yapı bileşenlerinin üretiminden montajına kadar geçen süreçte izlenebilirlik büyük önem taşır. Bu formlar, her bileşenin hangi malzemelerden üretildiği, hangi işlemlerden geçtiği ve hangi kontrollerin yapıldığına dair ayrıntılı kayıtlar içerir. İzlenebilirlik formları, olası sorunların kaynağını hızlıca tespit etmeye ve gerekli düzeltici işlemleri uygulamaya olanak tanır.
EN 1090 standardına uygun üretim yapmayı hedefleyen firmalar için bu prosedür, talimat ve formlar hayati bir öneme sahiptir. Her biri, üretim sürecinde kalite, güvenlik ve izlenebilirlik sağlamak amacıyla düzenlenmiş olup, yapı bileşenlerinin Avrupa pazarında yer alabilmesi için gerekli olan EN 1090 belgesine uygunluk sağlar. Bu dokümanlar, hem iç denetimler hem de bağımsız belgelendirme kuruluşları tarafından yapılan dış denetimlerde referans alınır ve firmanın kalite yönetim sisteminin etkinliğini kanıtlar.
EN 1090 belgesi, çelik ve alüminyum yapı bileşenlerinin Avrupa Birliği standartlarına uygun olarak üretilmesini ve bu ürünlerin CE işareti taşımasını sağlayan bir belgedir. Bu belgenin alınabilmesi için belirli teknik gerekliliklerin yerine getirilmesi zorunludur.
Bu gereklilikler arasında PQR (Prosedür Kalifikasyon Kaydı), WPQR (Kaynak Prosedürü Kalifikasyon Kaydı) ve NDT (Tahribatsız Muayene) gibi süreçler önemli bir rol oynar.
PQR (Prosedür Kalifikasyon Kaydı): PQR, belirli bir kaynak prosedürünün belirli şartlar altında gerçekleştirildiğini ve bu prosedürün kabul edilebilir sonuçlar verdiğini belgeleyen bir kayıt sistemidir. EN 1090 belgesi için PQR, kaynak işlemlerinin standarda uygunluğunu doğrulamak amacıyla gereklidir.
PQR süreci, belirli bir kaynak prosedürünün tüm parametrelerinin (örneğin, kullanılan malzeme türü, kaynak yöntemi, ısıtma ve soğutma hızları) test edilmesi ve değerlendirilmesi ile başlar. Bu testler sonucunda, belirlenen prosedürün istenilen kalite standartlarını karşılayıp karşılamadığı belirlenir.
Eğer kaynak işlemi istenilen sonuçları verirse, PQR onaylanır ve bu prosedür EN 1090 kapsamında kullanılabilir hale gelir.
WPQR (Kaynak Prosedürü Kalifikasyon Kaydı): WPQR, PQR’ın daha ayrıntılı bir versiyonu olarak düşünülebilir. Bu kayıt, belirli bir kaynak işlemini gerçekleştiren kaynakçının veya kaynak ekibinin yeterliliğini belgelemek amacıyla kullanılır.
EN 1090 belgesi almak isteyen firmalar, kaynakçılarının yetkinliğini WPQR ile kanıtlamak zorundadır. WPQR, kaynakçıların belirli bir prosedürü başarıyla uygulayabileceğini ve bu prosedürün istenilen kalite standartlarını karşılayacağını belgelendirir.
Bu süreçte, kaynakçılar belirli kaynak işlemleri üzerinde test edilir ve bu işlemlerin sonuçları detaylı bir şekilde kayıt altına alınır. WPQR’nin onaylanması, kaynakçıların EN 1090 kapsamında uygun olduğunu ve belirlenen prosedürleri standartlara uygun olarak gerçekleştirebileceğini gösterir.
NDT (Tahribatsız Muayene): EN 1090 belgesi için NDT, kaynaklı bağlantıların ve yapı bileşenlerinin iç yapısının değerlendirilmesi amacıyla kullanılır. Tahribatsız muayene yöntemleri, kaynaklı bağlantılarda veya malzemede olası kusurların tespit edilmesini sağlar.
NDT, malzemeye veya bileşene zarar vermeden gerçekleştirilir ve bu nedenle üretim süreçlerinin devamlılığını engellemez. EN 1090 kapsamında yaygın olarak kullanılan NDT yöntemleri arasında ultrasonik test, radyografik test, manyetik parçacık testi ve sıvı penetrant testi bulunur. Bu yöntemler, kaynaklı bağlantılarda çatlak, gözenek, eksik erime gibi kusurların tespit edilmesine yardımcı olur. NDT sonuçları, kaynak işlemlerinin kalitesini değerlendirmek ve gerekli düzeltici önlemleri almak için kullanılır.
EN 1090 belgesi için PQR, WPQR ve NDT süreçleri, kaynaklı yapı bileşenlerinin güvenliğini, dayanıklılığını ve kalite standartlarına uygunluğunu sağlamak amacıyla zorunlu tutulur. Bu süreçler, yapı bileşenlerinin Avrupa Birliği standartlarına uygun olarak üretildiğini ve bu ürünlerin CE işareti taşıyabileceğini garanti eder. EN 1090 belgesine sahip olmak isteyen firmalar, bu süreçleri eksiksiz ve doğru bir şekilde uygulamalı ve belgelenen sonuçları denetim süreçlerinde sunmalıdır.
Bu belgeler, sadece yasal uyumu sağlamakla kalmaz, aynı zamanda yapıların güvenliğini ve dayanıklılığını garanti altına alarak yapı sektöründe kaliteyi artırır.
Kaynak işlemleri, çelik ve alüminyum yapı bileşenlerinin üretiminde kritik bir rol oynar. Yapıların güvenliği ve dayanıklılığı büyük ölçüde bu işlemlerin kalitesine bağlıdır. EN 1090 standardı, kaynak işlemlerinin belirli kriterlere uygun olarak gerçekleştirilmesini zorunlu kılar.
Bu kriterler, malzeme seçimi, kaynak yöntemleri, ısıtma ve soğutma hızları gibi teknik detayları içerir. Ancak bu kriterlerin tam olarak karşılanabilmesi, kaynakçıların yeterliliğine ve yetkinliğine bağlıdır. Bu noktada, kaynakçıların sahip olması gereken belge, EN 1090 standardına uygunluğun sağlanmasında hayati bir öneme sahiptir.
Kaynakçı belgesi, bir kaynakçının belirli bir kaynak yöntemini başarıyla uygulayabildiğini belgeleyen bir sertifikadır. Bu belge, kaynakçının EN 1090 standardında belirtilen teknik ve kalite gereksinimlerini karşılayabileceğini kanıtlar.
Belgeyi alabilmek için, kaynakçının belirli testlerden geçmesi ve bu testlerde başarılı olması gerekir. Bu testler, kaynak işleminin kalitesini değerlendirmek amacıyla yapılır ve kaynakçının yetkinliğini ölçer.
Kaynakçı belgesi almak isteyen bir kaynakçının, belirli bir kaynak prosedürünü uygulama yetkinliğini kanıtlaması gerekmektedir. Bu süreçte, kaynakçı, belirli bir malzeme üzerinde belirli bir kaynak yöntemi kullanarak bir test parçası hazırlar.
Bu test parçası, çeşitli muayene ve testlerden geçirilir. Testlerde, kaynaklı bağlantının kalitesi, dayanıklılığı, iç yapısında herhangi bir kusur olup olmadığı gibi kriterler değerlendirilir. Eğer test sonuçları olumluysa, kaynakçıya bu belirli kaynak prosedürü için bir kaynakçı belgesi verilir. Bu belge, kaynakçının belirli bir kaynak yöntemini standarda uygun olarak gerçekleştirebildiğini kanıtlar.
EN 1090 belgesi almak isteyen firmalar, kaynakçı belgesine sahip kaynakçılarla çalışmak zorundadır. Bu, firmanın ürettiği yapı bileşenlerinin EN 1090 standardına uygunluğunu garanti altına alır. Kaynakçı belgesi olmayan bir kaynakçının yaptığı kaynak işlemleri, standartlara uygun olmadığı gerekçesiyle kabul edilmez. Bu da firmanın belgelendirme sürecini riske atar ve yasal sorunlarla karşılaşmasına neden olabilir.
Kaynakçı belgesi, aynı zamanda firmanın kalite yönetim sistemi içinde önemli bir rol oynar. Bu belge, firmanın kalite kontrol süreçlerinin etkinliğini artırır ve yapı bileşenlerinin güvenliğini garanti altına alır. Ayrıca, kaynakçı belgesi, firmanın müşterilerine ve denetim kuruluşlarına karşı sorumluluğunu yerine getirdiğini gösterir.
EN 1090 standardı, çelik ve alüminyum yapı bileşenlerinin üretiminde kalite ve güvenliği artırmayı hedefleyen bir standarttır. Bu standarda uygun üretim yapabilmek için kaynakçıların yetkinliğini belgeleyen kaynakçı belgesine sahip olması zorunludur.
Bu belge, sadece yasal bir gereklilik değil, aynı zamanda üretim kalitesini artıran ve firmanın rekabet gücünü destekleyen önemli bir unsurdur. EN 1090 belgesi almak isteyen firmalar, bu standarda uygun kaynakçı belgesine sahip kaynakçılarla çalışarak, hem yapı bileşenlerinin kalitesini hem de üretim süreçlerinin etkinliğini güvence altına alabilirler.